مهدی طلایی در گفتگو با خبرنگار شبکه اطلاع رسانی مرصاد ، درباره نقش دانشگاه ها بر کارآفرینی اظهار داشت: در گذشته دانشگاهها تنها به عنوان محیطی آموزشی شناخته می شدند و رویکرد کاملاً آموزشی داشتند، رفته رفته با تغییر رویکردها، ماهیت پژوهشی نیز به کارکرد دانشگاهها افزوده شد.

وی افزود: به نظر می رسد که ارتباط معناداری میان فارغ التحصیلان دانشگاهی دارای مهارت های کاربردی و دارای باور به کا آفرینی و میزان اشتغال آنها، وجود دارد، در همین راستا به تدریج تفکر توانمند سازی دانشجویان به عنوان یک نگاه جدید، در دستور کار دانشگاهها قرار گرفته و انقلابی را در ماموریت دانشگاهها ایجاد کرده است.

مدیر مرکز استارتاپ استان کرمانشاه تصریح کرد: هرچند دانشگاهها متولی اشتغال نیستند اما مسئول آموزش دانشجویان توانمند و دارای مهارت لازم برای ورود به دنیای کسب وکار هستند.

طلایی خاطرنشان کرد: فارغ التحصیلان دانشگاهی باید به مهارت های مورد نیاز بازار کار مجهز باشند و ایجاد بستر این مهم، وظیفه دانشگاه است.

وی عنوان کرد: نگاه کارآفرینانه مبتنی بر دانش، یکی از مهمترین مسائلی است که دولت ها را نسبت به اضافه کردن رویکردی جدید به وظایف دانشگاهها مصمم کرد. 

طلایی خاطرنشان کرد: کارآفرینی در دانشگاهها در حال تبدیل شدن به یک باید است به گونه ای که شاید در آینده ای نزدیک حیات دانشگاه وابسته به این نگاه باشد.

مدیر مرکز مهارت آموزی و مشاوره شغلی دانشگاه رازی تصریح کرد:به نظر می رسد اگر دانشگاهها در مسیر کارآفرینی حرکت نکنند، توسعه ملی، منطقه ای و حتی رقابت بین المللی آنها بسیار سخت یا شاید مختل شود.

طلایی گفت: دانشگاهها باید بتوانند دانش نظریه ای موجود در رشته های خود را به انواع فعالیت های اقتصادی یا سایر فعالیت های خدماتی با هدف کسب سود، تبدیل کنند که البته این مسئله منافاتی با تولید علم بنیادی ندارد.

وی افزود: در واقع دانشگاهها باید دو چرخ دنده اصلی خود یعنی آموزش و پژوهش را با رویکرد کارآفرینانه مبتنی بر فناوری به پیش ببرند.

طلایی درباره ارزیابی نقش دانشگاه رازی بیان کرد: به نظرم دانشگاه رازی کرمانشاه به عنوان دانشگاه مادر در غرب کشور تا حدودی وظایف خود را در حوزه کارآفرینی در استان کرمانشاه انجام داده اما هنوز جای کار بسیار است، به نظرم در برنامه ریزی، سیاست گذاری و همچنین اجرا، می تواند بسیار بهتر عمل کند.

وی عنوان کرد: در میان دانشگاه های کشور وظیفه دانشگاه هایی که دارای گروه آموزشی کارآفرینی هستند سخت تر است، زیرا این گروه می تواند در حرکت  دانشگاه به سمت دانشگاه کارآفرین نقش  ایفا کند که این مسئله در دانشگاه رازی مصداق دارد.

تغییر رویکرد حاکمیت و اداره دانشگاه رازی به سوی کارآفرینی محسوس

مدیر مرکز استارتاپ استان کرمانشاه گفت: تغییر رویکرد حاکمیت و اداره دانشگاه رازی به سوی کارآفرینی محسوس است و در چند سال اخیر ارتباطات گسترده با جامعه و ... می تواند یکی از دلایل مهم این ادعا باشد، اما دانشگاه رازی همچنان راه بسیار طولانی را در مسیر تبدیل شدن به یک دانشگاه کارآفرین در پیش رو دارد.

طلایی خاطرنشان کرد: مهمترین اتفاق حوزه کارآفرینی در بخش سازمانی و اجرایی دانشگاه رازی رخ داده است، از جمله اقدامات صورت گرفته،  تاسیس مرکز استارتاپ استان کرمانشاه در سال 1394و راه اندازی مرکز مهارت آموزی و مشاوره شغلی (TMC) در دانشگاه رازی در سال 1398 بوده است.

وی افزود: در خصوص مرکز استارتاپ اساسی ترین هدف این مرکز، ایجاد محیطی انگیزشی در راستای رونق دادن به اشتغال های مبتنی بر کارآفرینی و فناوری است که در سه حوزه کلی آموزش، هدایت و حمایت فعالیت می کند.

طلایی تصریح کرد: دانشگاه رازی در عرصه آموزش با ارائه خدماتی چون برگزاری کارگاه های تخصصی، جلسات هفتگی خلاقیت و کارآفرینی، رویدادها، پیش رویدادها،  نشست های صمیمی و دورهمی ها، آموزش های لازم را به افراد ارائه داده است.

وی افزود: در زمینه هدایت نیز با ارائه خدمات منتورینگ، تیم ها، هسته ها و رویداد های خود را تحت پوشش قرارداده و در نهایت با حمایت از صاحبان ایده، نظیر مشاوره های تخصصی و ارتباط صاحبان ایده با متخصصان، حامیان و سرمایه گذاران، سعی در نهایی کردن ایده و ورود آن ها به چرخه درآمد زایی و اشتغال استان می کند.

طلایی خاطرنشان کرد: از  دیگر اقدامات این مرکز، تعریف پنج رویداد، برگزاری بیش از 50 رویداد و پیش رویداد و نشست های مختلف که منتج به شکل گیری استارتاپ های مختلف و رسوب آنها در مراکز رشد، پارک علم و فناوری و شتابدهنده های استان شده است.  

وی افزود: همچنین در سال 1398 مرکز TMC با همکاری اداره کل فنی وحرفه ای استان در دانشگاه رازی شکل گرفت و در سه حوزه مشاوره شغلی، نیاز سنجی و مهارت آموزی فعالیت خود را آغاز کرد.

طلایی گفت: با توجه به شرایط ویژه سال گذشته و نو پا بودن، این مرکز توانست خدمات مناسبی را ارائه کند.  

مدیر مهارت آموزی و مشاوره شغلی دانشگاه رازی، تصریح کرد: در حالت کلی تغییرات ساختاری پایدار و مفیدی در معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه رازی انجام شده که یک اقدام، راه اندازی ۹ مرکز خدمات رسان زیر مجموعه این معاونت است و به جز دو مرکز مطرح شده که بنده افتخار مدیریت آنها را دارم، هفت مرکز دیگر نیز به حوزه های مختلف استان خدمات خاص ارائه می دهند.

طلایی گفت: مراکز زیر مجموعه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه یکی از مهمترین حرکت های دانشگاه رازی در مسیر  شبکه سازی و کمک به بهبود فضای کسب وکار و اکوسیستم کارآفرینی استان محسوب می شود.

وی افزود: این مراکز با ایفای نقش در وظایف تعریف شده خود توانسته اند ارتباط دانشگاه را با صاحبان صنایع و بدنه جامعه گسترش دهند که این مهم می تواند زیرساخت های توسعه کارآفرینی را نیز بهبود دهد.  

طلایی درباره زیرساختهای لازم به منظور نقش آفرینی بهتر دانشگاه ها خاطرنشان کرد: برای بهبود فضای کارآفرینی در دانشگاهها، زیر ساخت های نرم و سخت، مورد نیاز است، البته نقش زیرساخت نرم بسیار حائز اهمیت است، ابتدا باید فضای گفتمان بین بخش ها،  گروه ها  و فعالان حوزه کارآفرینی در داخل دانشگاه تقویت شود.

وی عنوان کرد: هماهنگی و شبکه سازی مناسب بین مراکز و بخش ها در داخل دانشگاه می تواند سبب ارتباطات بهتر با خارج دانشگاه  شود و در واقع ارتباطات داخل سازمانی در همه سازمان ها، دانشگاهها و ... برای تقویت اکوسیستم قوی کارآفرینی در استان، لازم است.

طلایی تصریح کرد: دانشگاهها باید فعالیت های موازی و جزیره ای نداشته باشند و  این مهم با نگاه جامع نگر حاکمیت دانشگاه، قابل انجام است.

مدیران عالی پذیرنده ایده ها و نقطه نظرات خلاقانه و جدید باشند 

طلایی خاطرنشان کرد: مدیران عالی باید پذیرنده ایده ها و نقطه نظرات خلاقانه و جدید باشند و هر چند وقت یکبار در قالب اتاق فکر به طور مستقیم با طیفی از متخصصین اثر گذار حوزه کارآفرینی سازمان خود، ارتباط مستمر داشته و از این طریق بتوانند ضمن رصد اتفاقات انجام شده، برنامه های جدید نیز پیشنهاد و اجرا شود.

وی عنوان کرد: دانشگاههای استان در حرکت به سمت دانشگاه کارآفرین عملکرد ضعیفی دارند و در مورد دانشگاه رازی انتظارات استان به مراتب بیشتر است.

طلایی گفت: دانشگاهها باید تسهیل کننده تحولات راهبردی کارآفرینی در آموزش عالی باشند و بدین منظور لازم است که  باور و نگاه کارآفرینانه در همه تار و پود آن شکل گرفته باشد.

وی افزود: در حالت کلی اگر بخواهیم عوامل موثر به منظور حرکت یک دانشگاه را به سمت دانشگاه کارآفرین اجمالاً بررسی کنیم،  عوامل درونی و بیرونی قابل طرح است.  

طلایی خاطرنشان کرد: مهترین عوامل درونی در سه حوزه انسانی، مالی و فیزیکی عنوان می شود به طور مثال وضعیت دانشگاه رازی از نظر زیر ساخت های فیزیکی به نظر قابل قبول است اما باید حوزه مالی را که حمایت از استارتاپ ها، شرکت های دانش بنیان، هسته های مراکز رشد و ... است  تقویت کند و همچنین بودجه ای برای ارائه منتورینگ و مشاوره تخصصی و استفاده از مشاوران متخصص، سالانه تخصیص دهد.

وی تصریح کرد: مهمترین عاملی که به نظر می رسد همه عوامل را تحت تاثیر قرار می دهد، منبع انسانی دانشگاه است، در واقع یکی از فعالیتهای کلیدی دانشگاهها با نگاه مدل کسب و کار، منابع انسانی است.

طلایی گفت: آموزش و جهت دهندگان به عنوان منبع اصلی، یکی از عوامل مهم حرکت دانشگاه ها را تشکیل می دهند، تفکر، اخلاق، علم، باور و... هر استاد است که می تواند در ذهن دانشجو نهادینه شود. 

وی افزود: دانشجویان بی نهایت از استادان خود تاثیر پذیری دارند لذا این نکته بسیار مهم است که دانشگاهها برنامه ویژه ای برای اساتید خود داشته باشند که می تواند شامل دو بخش باشد، اساتیدی که هم اکنون مشغول فعالیت هستند و اعضای هیات علمی جدید.

طلایی خاطرنشان کرد: یکی از مهترین شاخص های دانشگاههای کارآفرین، قدرت نفوذ است که بیشتر اساتید دانشگاه آن را رقم خواهند زد زیرا برآیند میزان ارتباط و نفوذ استادان جمع شده و نفوذ دانشگاه را تشکیل می دهد و اگر اغلب اساتید در هر رشته ای،  باوری به حوزه کارآفرینی نداشته باشند کار آن دانشگاه برای حرکت به سمت دانشگاه کارآفرین بسیار سخت خواهد شد.

وی افزود: دانشگاهها در این حوزه می توانند دو کار اساسی انجام دهند، تاکید بر استقلال اعضای هیات علمی و حمایت و حتی وضع قوانین داخلی که اعضای هیات علمی هر چه راحت تر در فضای کسب و کار وارد شوند و مسئله دیگر جذب اساتید جدید با باور کارآفرینی است.  

طلایی گفت: در خصوص جذب اساتید جدید نگاه دانشگاهها بسیار مهم است، یعنی ابتدا باید باور به کارآفرینی، در حاکمیت دانشگاه وجود داشته باشد که این نگاه با ایجاد فضای کافی، منجر به جذب اساتید با باور کارآفرینانه شود، به طور مثال در بررسی شرایط عمومی جذب هیات علمی در دانشگاههای مطرح کشور مانند دانشگاه تهران، نکته حائز اهمیت این است که این دانشگاهها با در نظر گرفتن شرایطی منطقی و در عین حال اساسی سعی در جذب بهترین و مفیدترین افراد را دارند و برای افراد قوی همیشه درب های این دانشگاهها کاملا باز است و حتی با درج این جمله که " دو هفته پس از پایان فراخوان جذب،  امکان تجدید نظر درباره بررسی درخواست جذب متقاضیانی که در غربالگری حذف شده اند وجود دارد" باز سعی در بررسی مجدد مدارک افراد و به چالش کشیدن آنها به منظور غربال افرادی دارند که ممکن است به هر دلیل دیده نشده باشند.

وی افزود: ملاک این دانشگاهها علاوه بر سنجش علم و دانش، بررسی باور و نگرش افراد نیز هست، قدرت نفوذ، ارتباط موثر و ... در مصاحبه بسیاری از دانشگاههای کارآفرینی دنیا دارای امتیاز بالایی است، این در حالی است که در دانشگاههای با رتبه پایین تر مانند دانشگاه رازی، به این مهم پرداخته نشده و در خصوص جذب هیات علمی با رویکرد کارآفرینانه در این دانشگاهها تمهیداتی اندیشیده نشده است

طلایی گفت: در جمع بندی مطالب باید اذعان کرد، حرکت دانشگاهها به سمت کارآفرینی باید همه جانبه باشد و نیازمند یک بسیج همگانی در دانشگاه است همچنین کارآفرینی باید در تار و پود ساختار و طرح سازمانی، ماموریت و رسالت دانشگاه، نگاه حاکمیت و اداره دانشگاه احساس شود.

وی عنوان کرد: چشم انداز دانشگاه باید به سمت نگاه بین المللی سوق داده شده و روح نوآورانه داشته باشد و این مهم می تواند سازمان دهی شده و اجرا شود.

طلایی تصریح کرد: این مهم با تدوین مدلی برای توسعه کارآفرینی در هر دانشگاه نیز قابل انجام است..

وی درباره ظرفیت‌هایی موجود افزود: دانشگاه ها معمولا ظرفیت فیزیکی مناسب را در اختیار دارند، مثلاً در دانشگاه رازی مزیت های مانند آزمایشگاه مرکزی و سایر فضاهای آزمایشگاهی و کارگاهی وجود دارد که اگر سیاست پژوهش های دانشگاه به سوی نوآوری و خلاقیت سوق داده شود می تواند نتیجه بهتری را عاید دانشگاه کند.

طلایی گفت: تعداد فراوان دانشجویان علاقمند و خلاق به عنوان یک سرمایه انسانی مفید است، اساتید متعهد و کارآمد، عزم مدیریت و حاکیمت دانشگاهها برای حرکت در این مسیر، همگی می توانند از ظرفیت های مهم دانشگاهها باشند اما اینکه برخی از دانشگاهها پیشتازتر هستند به نحوه اجرا، اولویت بندی، تصمیم سازی و دایره ریسک مدیران عالی و میانی به منظور حرکت به سوی کارآفرینی، بستگی خواهد داشت.  

طلایی گفت: در واقع برای رسیدن به دانشگاه کارآفرین باید به توسعه کارآفرینی دانشگاهی در رشته های دانشگاه پرداخت که این دو مقوله کاملاً متفاوت هستند.

وی افزود: ارکان دانشگاه ها در انطباق با برنامه توسعه، باید پویا سازی شود و دانشگاهها حتماً به انتقال دانش و تجاری سازی دانش مانند خدمات مشاوره، فعالیت های توسعه ای و ...  و کالاسازی مانند حق اختراع، حق امتیاز، شرکت های تازه تاسیس متعلق به اعضای هیات علمی یا دانشجویان بیشتر تمرکز کنند.

طلایی تصریح کرد: جایگاه یک معاونت جدید به نام "معاونت فناوری و تجاری سازی" در دانشگاه ها خالی است و هر دانشگاه علاوه بر انجام مناسب وظایف ذاتی خود که آموزش و پژوهش است، باید با تشکیل این معاونت گام عملی محکمتری را برای رسیدن به اهداف خود در حوزه کارآفرینی بردارد.